Waarom zingeving belangrijk is

Het pad naar een vervuld en betekenisvol leven

In een wereld die steeds sneller gaat, waarin zoveel eisen en verwachtingen ons omringen, voelen velen van ons een diep verlangen naar iets dat verder gaat dan het realiseren van oppervlakkige doelen. Naar iets wat echt het verschil maakt in je leven, wat je vreugde, motivatie en innerlijke rust geeft; naar iets van betekenis — naar zingeving. Maar wat betekent zingeving eigenlijk, en waarom is het zo cruciaal voor ons welzijn? In deze blog duik ikdieper in waarom zingeving belangrijk is, welke invloed het heeft op je welzijn en hoe het je helpt om je plaats in de wereld te vinden.

Wat is zingeving?

Zingeving is de persoonlijke betekenis die je toekent aan je bestaan. Het is dat wat je leven richting geeft, het gevoel dat je ergens voor staat en streeft naar een doel dat je vervulling bezorgt. Voor sommigen betekent dit anderen helpen, voor anderen is het creatief bezig zijn, leren, of simpelweg vreugde ervaren. Wat zingeving voor ieder van ons betekent, is uniek, verschilt per persoon en kan gedurende je leven veranderen. De levenservaringen die je opbouwt en de omstandigheden waarin je je begeeft kunnen veranderen met als gevolg dat het gevoel van zingeving daardoor ook verandert.

De Vandale definieert zingeving als volgt: 'het zoeken naar betekenis, het doel van het leven'. Zingeving is daarmee best een breed concept. Ik heb zingeving voor mezelf geprobeerd wat concreter te maken. Het te maken heeft met waarden, persoonlijke groei, je plaats in het grotere geheel, en de bijdrage die je levert aan de wereld. Het is een breed concept, maar essentieel voor onze gezondheid, onze motivatie, en ons gevoel van geluk. Het gaat over de bijdrage die levert en de energie die het genereert als je invulling geeft aan je 'gedeelde wereld'.

Zingeving en geluk

Literatuur (o.a. Bateson, Fiske, Maslov, Seligman) toont dat mensen die een sterk gevoel van zingeving ervaren, vaak gelukkiger en veerkrachtiger zijn. Wanneer je een doel hebt dat verder gaat dan je dagelijkse bezigheden, taken en verantwoordelijkheden, voelen je je positief verbonden met iets dat groter is dan jezelf. Iets dat lijkt op een collectief gevoel van betrokkenheid en nuttigheid voor een ieder en niet alleen jezelf. Dit kan een bron van diepe tevredenheid zijn en ons helpen door moeilijke tijden heen te komen.

Mensen die een duidelijk gevoel van zingeving hebben en daar diverse handelingen voor verrichten (bijv. werken met het PERMA model van Seligman), ervaren vaak minder stress en depressie en hebben meer positieve gevoelens over zichzelf en de wereld om hen heen (Kashdan et a. 2009). Ze zijn doorgaans beter in staat om de kleine, alledaagse uitdagingen aan te gaan, omdat ze weten dat hun leven een diepere richting heeft. Bovendien hebben ze vaak een groter gevoel van autonomie en controle over hun leven. Door te weten waarom ze doen wat we doen, voelen ze zich sterker en gemotiveerder om hun doelen na te streven. Zingeving zorgt voor een gevoel van trots (Seligman, 2012)

De rol van zingeving in moeilijke tijden

Het leven is niet altijd eenvoudig. Er zijn momenten van verlies, teleurstelling, en onzekerheid die iedereen op een bepaald moment meemaakt. Juist in deze tijden is zingeving belangrijk. Het helpt je om betekenis te vinden in wat je doormaakt en geeft je de kracht om verder te gaan. Bijvoorbeeld, iemand die zin ziet in het werk dat hij doet, dat het ergens toe bijdraagt, zal meer motivatie voelen om vol te houden, zelfs als het werk uitdagend is.

Mensen die een sterke zingeving ervaren, hebben vaak een beter vermogen om veerkrachtig te zijn (Workfoce Global survey 2023). Ze kunnen tegenslagen beter aan en hebben een sterker vertrouwen in hun vermogen om door moeilijke tijden heen te komen. Zingeving biedt je een anker dat je vast kunt houden wanneer alles om je heen lijkt te veranderen. Het geeft een stabiele basis voor in de wereld die voortdurend in beweging is. Het is niet voor niets dat ook de GGZ (2025) aangeeft dat aandachtsbesteding aan zingeving een preventieve werking heeft om psychische klachten te voorkomen.

Zingeving en gezondheid

Het belang van zingeving gaat verder dan mentale gezondheid; het heeft ook een fysieke impact. Mensen die een sterk gevoel van zingeving hebben ervaren vaak een betere fysieke gezondheid. Ze hebben een lager risico op chronische ziekten, een sterker immuunsysteem, en leven vaak langer dan mensen zonder een duidelijk gevoel van zingeving.

Hoe werkt dit? Wanneer we een doel hebben dat ons inspireert, neemt ons stressniveau af. Chronische stress is verbonden aan een reeks gezondheidsproblemen, zoals hartziekten, diabetes, en een verzwakt immuunsysteem. Door zingeving ervaren we minder stress en kunnen we onze energie richten op wat ons inspireert en voedt, in plaats van ons voortdurend zorgen te maken. Bovendien maken mensen met zingeving gezondere keuzes, omdat ze zich verantwoordelijk voelen voor hun leven en gezondheid.

Lichaam, geest en ziel

Je lichaam is een fysieke plaats waar je ziel zich bij heeft gehuisvest. Je ziel heeft als doel om te groeien. Je fysieke lichaam is de materie dat dient als vervoersmiddel op de aarde om de lessen te leren die je mede met je geest leert. De drie aspecten staan met elkaar in verbinding en hebben een wisselwerking op elkaar. Deze wisselwerking kan zowel positief als negatief werken. Ik noem het binnenste zelf voor het gemak je ziel. Als je vanuit je binnenste zelf met zinvolle groei bezig bent waarin je een bijdrage levert aan de gedeelde wereld, dan kun straalt dit positief uit naar je geest.

Met je geest maak je gezonde gedachtes waarmee je je lichaam positief beïnvloedt zodat het gezond functioneert. Andersom kan het ook. Als je met negatieve gedachtes rond loopt, kun je daarmee je lichaam ziek maken en daarmee ook je ziel teleurstellen. Je kent het spreekwoord vast wel: 'stress komt op je zwakke plek je lichaam uit' of 'stress spuit je oren uit'. Met je geest kun je je lichaam ziek maken, en met je lichaam kun je je ziel ziek maken.

Het verschil tussen zingeving en doelen stellen

Hoewel zingeving vaak gepaard gaat met doelen, is het niet hetzelfde. Doelen zijn specifieke dingen die je wil bereiken, zoals een promotie, een diploma behalen, of een marathon lopen. Zingeving daarentegen gaat niet over één specifiek doel, maar over 'het waarom' dat erachter schuil gaat. Het gaat over de rode draad die door ons leven loopt en de diepere drijfveer achter onze acties.

Met mooie aan de uitdrukking van de 'rode draad' is dat de Native Americans een rode draad gebruiken om hun verbinding met hun ancestors te markeren tijdens ceremonies. Deze rode draad stond symbool voor het pad dat hun vooroudergeesten konden bewandelen om hun hulp te verlenen als de Native Americans hierom vroegen.

Laat ik je wat vertellen over mijn zingeving. Ik wil bijdragen dat mensen vrijer worden, meer plezier beleven met elkaar en de natuur. Als we met elkaar langer willen genieten van hetgeen de aarde ons brengt, moeten we anders gaan leven. We mogen zuiniger omgaan met de grondstoffen, het klimaat en de natuur en vooral met elkaar. Om dit te kunnen doen wil ik mensen zelfstandiger laten nadenken over de dingen die ze doen en ze leren voelen. Als sjamanistisch mentor zet ik me in om mensen hierin te begeleiden en als docent/trainer zet ik me in om studenten hierbij te begeleiden.

De relatie tussen zingeving en doelen kan soms duidelijk zijn en soms ligt dit complexer. Als je met je zingeving bezig bent, is het goed om stil te staan bij waarom je dingen doet. En ook als je met doelen bezig bent, wat gaat er schuil achter het doel? Laat me een voorbeeld geven van een doel wat veel mensen nastreven: het lopen van een marathon. Stel ik zet mijn doel om een marathon te lopen. Dit doel kan zijn ontstaan uit het feit dat ik mezelf fysiek en mentaal wil uit te dagen, om mezelf te bewijzen dat ik iets kan bereiken wat voorheen onmogelijk leek.

Het doel geeft richting en motivatie op de korte termijn, maar de zingeving geeft een langdurige, emotionele betrokkenheid die dieper gaat dan één prestatie. Wat bereik ik met de realisatie van dit doel? Hier ligt een andere grootheid achter. Is dit bewijsdrang naar mezelf, of naar mijn vrienden, of ouders? Wat wil ik dan laten zien en aan wie? Gaat het niet over gezien worden en geliefd worden om wie ik ben? Moet ik een bepaald doel realiseren om liefde te mogen ontvangen?

Hoe zingeving te vinden?

Voor veel mensen is zingeving geen gegeven; het kan een zoektocht zijn die soms jaren duurt. Niemand heeft gezegd dat zingeving eenvoudig is toch? Is het niet de reis van je ziel die hier is om te leren? Hier zijn enkele manieren om zingeving te vinden en te verdiepen:

1. Reflecteer op je waarden: Wat vind je echt belangrijk in het leven? Wat geeft je een gevoel van voldoening en vervulling? Door duidelijk te zijn over wat je belangrijk vindt, kun je je leven beter in lijn brengen met die waarden. Wees kritisch op je waarden en waar ze hun oorsprong vinden. Zijn ze van jou? Of heeft je opvoeding, omgeving en context hier een grote invloed op?
   

2. Verbind je met anderen: Velen vinden zingeving door verbindingen met anderen. Dit kan door relaties, vriendschappen, of vrijwilligerswerk. Door bij te dragen aan de gemeenschap kunnen we een gevoel van doel en waarde vinden dat verder gaat dan ons eigen belang. Zoek vooral de mensen op die je waarderen en laten groeien. Mensen die om je geven en je willen laten groeien zorgen voor groei. Mensen die je klein houden kun je beter mijden.
   

3. Zoek naar persoonlijke groei: Zingeving kan ook ontstaan door zelfontwikkeling en het verkennen van je eigen potentieel. Het leren van nieuwe vaardigheden, je grenzen verleggen, en jezelf uitdagen om te groeien kan diepe voldoening en betekenis brengen. Groeien betekent ook dat je faalt. Ga moeilijke paden niet uit de weg. Misschien leer je juist wel het meeste van je 'mislukkingen'. Trouwens, als je vanuit een growth mindset redeneert, kun je alleen maar groeien door te leren en dus hoor je mislukkingen te hebben om te leren.
   

4. Neem de tijd om stil te staan en te genieten van de natuur: In een wereld vol afleiding kunnen we het contact met ons innerlijke kompas verliezen. Tijd nemen voor reflectie, meditatie, of mindfulness kan ons helpen om in contact te komen met onze ware verlangens en waarden. Waar anders dan in de natuur kun je het beste stil staan bij de dingen die je doet. De kracht van de energie van de elementen water, vuur, aarde en lucht kunnen je enorm helpen in je zoektocht naar zingeving.
   

5. Geef jezelf de ruimte om te veranderen: Zingeving is niet statisch. Wat betekenisvol is in een bepaalde fase van je leven, kan veranderen. Sta open voor de mogelijkheid dat jouw gevoel van zingeving zich ontwikkelt, net zoals jij je ontwikkelt. Wees dus ook mild in je oordeel over zingeving van jezelf en anderen. Groei komt met ervaring. En levenservaring doe je op door te leven. Als je niet leeft, leer je niet. En sommige mensen beschikken al vroeg over veel levenservaring terwijl dit bij anderen jaren duurt.

   
   

Zingeving en maatschappelijke betekenis

In onze moderne, vaak prestatiegerichte samenleving, voelen we ons soms leeg ondanks dat we materiële rijkdom hebben. Dit komt omdat zingeving niet te vinden is in oppervlakkige prestaties of materiële zaken, maar in wat ons werkelijk raakt en verbindt. In een wereld waarin we vaak worden beoordeeld op wat je hebt in plaats van wie je bent, is zingeving een tegenwicht dat je helpt om je ware zelf te vinden en te blijven.

Veel mensen ervaren dat zingeving ontstaat wanneer je bijdraagt aan iets dat groter is dan jezelf. Het kan in kleine dingen zitten, zoals vriendelijkheid tonen aan een onbekende, en in grotere dingen zoals het steunen van sociale doelen of werken in een beroep dat anderen helpt. Zingeving ontstaat door te geven, bij te dragen en te verbinden.

Zingeving als levenskompas

Zingeving is meer dan een persoonlijk doel of wens; het is het kompas dat je helpt richting te vinden in je leven. Het helpt je om door de ups en downs van het leven te navigeren en om betekenis te vinden in wat je doet. Door je te richten op zingeving word je weerbaarder, gezonder, en kun je je leven leiden op een manier die je innerlijke voldoening en geluk brengt.

In een wereld die ons vaak vertelt wat je moet doen, is zingeving het zachte, stille stemmetje dat je eraan herinnert wat je echt wil en nodig hebt. Het helpt je niet alleen om te leven, maar om écht te leven, met een diep bewustzijn en betrokkenheid bij jezelf, de mensen om je heen, en de wereld waarin je leeft.